تبریز توءرکوسو، ساریْمساق تورشوسو
1
احمد کانادانی قاشیغینان آچار پاققیلدار قاپاغی گئدر دَیَر سقفه رخشنده ساواشار. رخشنده‌نین ایکی دانا قیزیل دیشی وار. من قورخاندا رخشنده قره خک‌اندازی قیزدیرار قورخولوغومو گؤتورر...
گؤزلریمی یومارام حکیمه چادیراسینی چکر اوءستومه. رخشنده بیر قاشیق دوزو بیر ایستکان سودا چالخالار تؤکر خک‌اندازا چیسیلدار. نه‌یه اوخشاسا دئیَر اوندان قورخموسان...
ـ ایته اوخشویور
ـ یوخ بابا... قره‌پیشیک دی
احمد بادی توءفنگ آلیب قره‌پیشیکی وورسون...
ـ وورما سن‌آللاه... حئیوان دی.
ـ گوءناه دی. ایشین اولماسون. قره‌پیشیک، سئیید اولار.
قره‌پیشیک، قره‌آغ‌قویروغو یئییب‌دی. قوش‌لارین هره‌سی‌نین بیر آدی وار...
ایاق‌لی... دیمدیک‌لی... قره‌آغ‌قویروق...
احمد ایاق‌لی‌نی اوءچ یول ساتیب گئنه‌ده قاییدیب. نصیر دئییر دؤلت قوش‌لاری توتور. ایکی یول قوش یوواسینی اوچوردوب احمد تازادان دوءزلدیب.
2
ائو شخته‌خانادی. شوءشه‌لر دونوب حیط گؤرسَنمیر. اوتورموشام سویوق اوتاقدا خطلریمی یازیرام. عاباسقولو دوواردا عکس‌دن اَییلیب باخیری. آز قالیر قوپسون دوءشسون یئره. من باخاندا گوءلور اکرم گلنده میجسمه کیمین اؤزونو توتور. بوغلاری اوزانیب آز قالیر گیرسین آغزینا. بو حیط زیناقولودان یئتیشیب عابّاسقولویا.
احمد حیطده قاردان‌آدام دوءزلدیب. حیطین شیری دونوبدو. اکرم گئجه‌دن دهلیزده میس آفتاهادا سو قویوب. تامارا آمباردا دولچا قویوب دای موءستراحا گئتمیر. دولاندا آپاریر بوشالدیر کردی‌یه. یحیا دئییر کود دو خالیص ویتامین دی.
نورالدین موءرَخصی‌یه گلیب. قره پوتونلاری آستانادا دی. دابان‌لاری چاتدا‌ییب. اوتوروب پیل‌له‌ده رخشنده پیی وورور.
مدرسه‌میز دوءنیانین اوباشیندا. اوشاقلار زوءوولداق اوچور. قار گوءل‌له‌سی آتیرلار. نورالدین یاپیشیب الیمدن. دای اوشاقلاردان قورخمورام. دای هئچ‌کس منی وورا بیلمز. دستمالچی‌لار دیککینده نورالدین ییخیلیر. من ده ییخیلیرام. قهرمانیم گوپبولتوینان بولوت‌لاردان دوءشور یئره. اکرمین ناغیلی یادیما دوءشور...
بیرگوءن قاری‌ننه بوزدا ایاغی زوءودو ییخیلدی. دئدی بوز سن نه ظالیم ایمیش‌سن؟ بوز دئدی... من ظالیم اولسا ایدیم گوءن منی اریتمز ایدی. قاری‌ننه دئدی گوءن سن نه ظالیم ایمیش‌سن؟ گوءن دئدی... من ظالیم اولسا ایدیم بولوت منیم قاباغیمی کسمز ایدی. قاری‌ننه دئدی بولوت سن نه ظالیم ایمیش‌سن؟ بولوت دئدی من ظالیم اولسا ایدیم یاغیش من‌دن یاغماز ایدی...
3
نورالدین سردشت‌دن منه جنگی هواپیما گتیریب. دؤرت دانا قلمی باطری یئییر. یحیا دئییر اِف‌ـ‌چهارده دی. اکرمه بولوز دامن گتیریب. رخشنده‌یه قره قیرمیزی چرقد، تامارایا ایپ‌جوراب، حکیمه‌یه بیر جوءت گوءشوارا، احمده سئیکو ساعات، نصیره ده نارینجی قوندارا.
ساعات آخشام بئش‌دی. مچیدین بولندگوسو با نوای‌کاروان سالیب. یحیا بیردانا اؤزونه تی‌تاب آلیب بیردانا دا منه. اوتورموشوق مش‌کریم‌عمی‌گیلین دربندی‌نین پیل‌له‌لرینده...
دوواردا بنی‌صدرین عکسینی چکیب‌لر سونرا دا قارالا‌ییب‌لار. مش‌احدباققال اوتوروب توءکانین سککی‌سینده. مچیدین قاباغیندا اوشاقلار آشیق اوینویور. صفوره‌نین بالا اوغلو منتش سوءرور آغزینن ده سیگینال چالیر. نورالدین نامه‌ده یازیب کی سردشت‌دن وئریبلر تیکابا. احمد مش‌احد‌دن منه کیت‌کت آلیب الیم‌آغزیم ککو اولوب یحیا نه قدر باخیر وئرمیرم.
بو دربندین دیبی عاباسقولو حیطی‌دی. عاباسقولو اؤلن‌ده ایکی برنی گوءموش پولو وار ایدی. بیرینی بَمبل آلما آغاجی‌نین آلتیندا گیزلتمیشدی بیرینی ده توت آغاجی‌نین. صاندیخانادا یخدن‌ده پوقچالارین آلتیندا ساری اپیریمیش بیر کاغاذ وار هله نورالدین نئچه ایل‌لردن سونرا ساخلا‌ییب‌دی...
عباسقلی دباغ... ساکن تبریز ـ کوی باغمیشه ـ محله دالی‌کوچه... تاریخ تولد 1290 شمسی. تاریخ فوت 1329. نام پدر زیناقولو. نام مادر تامارا...
4
زیناقولو ستارخان آتچی‌سی ایدی. کلنتر ائوینده ایشلردی. اوجا‌بوی ساری‌باش گؤی‌گؤز دلی‌سو بیر کیشی ایدی. مشروطه جنگ‌لرینده نارینجک آتاردی. هؤکماواردا قیچینا گوءل‌له دَیمیش‌دی...
مشروطه بوءتون شهرلردن اوءزولوب بیر تبریز قالمیشدی. تبریز نئچه آی ایدی موحاصیره‌ده ایدی. مردوم آجلیقدان اوت‌علف یئییردیلر. محمدعلی‌شاه، رحیم‌خانی یوللامیشدی قره‌داغ لشکری‌نن گلمیشدی اوتورموشدو تبریزین اورتاسیندا باغ‌شومالین یوخاری باشیندا قلیان چکیردی. روس سفیری باقیرخانا دئمیشدی توءفنگینی یئره قویسون قان تؤکولمه‌سین. موجاهیدلر امیره‌قیز محله‌سینده ستارخانین ائوینده دؤرت‌‌دؤره ال‌قولتوق اوتورموشدولار... زیناقولو توءفنگینی تمیزلیردی گؤزونون آلتی‌نان باخیردی ستارخانا...
ستارخان بؤرکونو گؤتوردو اَلینی چکدی باشینا گئنه ده بؤرکونو قویدو باشینا. زیناقولونون الی دَ‌یدی گوءل‌له آچیلدی دَ‌یدی سقفه کمانه ائله‌دی دَ‌یدی طاقچاداکی لاله چیراغ‌لارین بیری سیندی... هئچ‌کسه آمما هئچ‌زاد اولمادی. ستارخان بونو خوش یوءمنه توتدو صاباحیسی ووردو اوزاقدان روس بایراغینی یئره سالدی مردوم یاشاسین ستارخان سسله‌دی خبرلر چاتدی باقیرخانا. باقیرخان خیاوان محله‌سی‌نین موجاهیدلری‌نن حمله ائله‌دی باغ‌شومالا رحیم‌خان قاچدی.
خبرلر یئتیشدی او بیری شهرلره مشروطه‌چی‌لری شور توتدو تؤکولدولر تهرانی آلدیلار محمدعلی‌شاه روسیه سیفارتینه پناهنده اولدو. تبریزده آمما مشروطه جشنی یاسا دؤندو...
کوچه‌لر دولموشدو سالداتلارینان. روس قوشونو آرازدان کئچیب تبریزی ایشغال ائله‌میشدی. اوروس‌لار سگگیز ایل تبریزده قالدیلار...
5
بیرگوءن ایکی دانا سالدات بیر قافقازلی قیزی چای‌قیراغیندا قووالیردی زیناقولو یئتیش‌میشدی وورموشدو ایکی‌سینی ده سالمیشدی اسبه‌ریزه قیزی قاچیرتمیشدی ائولرینه. قیزین آدی تامارا ایدی.
تامارانین دده ننهسینی تئزارلار روسیه اینقیلابیندا قافقازدا اؤلدورموشدو. 1284ونجو شمسی ایلده تامارا ستارخان عشقینه مشروطه عشقینه آرازدان کئچیب تبریزه گلمیشدی.
زیناقولو اوءش‌‌‌‌‌‌‌‌توءمن باهالیغیندا اؤلموشدو. هله عاباسقولو تامارانین قارنیندا ایدی. مردوم آجلیقدان ایت پیشیکی پیشیریردیلر یئییردیلر. سیچاندان قارقادان ائششک‌دن ده موضاییقه ائله‌میردیلر. آراکوچه‌ده بیر نفر چوءرک الینده گلیردی وورموشدولار باشیندان چؤر‌کینی آلیب قاچمیشدیلار. بیرینجی جنگ ـ جهانی قورتولا قورتولدا ایدی. روس قوشونو، اینگیلیس قوشونو بوغدالارین هامیسینی بیر یئرده پول وئریب آلمیشدی بوغدانین کیلوسو اوءش توءمنه یئتیش‌میشدی.
اوشاقلارین دری‌لری یاپیشمیشدی سوءموکلرینه زیبیل‌لیقلاردا ائشینیردیلر بیر‌زاد تاپانمیردیلار. اؤلولر خزل‌کیمی کوچه‌لرده تؤکولموشدو گؤتورن یوخودو. ننه‌لر کؤرپه‌لرین کوچه‌ده قویوردولار گئدیردیلر. عاباسقولو آمما اؤلمه‌میشدی. زیناقولودان ایکی دانا الچه‌لیق گیلانارلیق قالمیشدی تامارا ساتمیشدی عابّاسقولونو بؤیوتموشدو.
6
ریضاشاه گلیب گئتمیشدی. ایکینجی جنگ ـ جهانی‌نین شیرین وقتینده عاباسقولو سرباز ایدی قاچیب گلمیشدی بیر ونیارلی قیز آلمیشدی آدی آسیه ایدی. پیشه‌وری گلیب گئتمیشدی آسیه‌نین اوشاقی اولمامیشدی. عاباسقولو بوشامیشدی رخشنده‌نی آلمیشدی. رخشنده گوءل‌مورادین نَوه‌سی ایدی. دده‌سی اؤلموشدو ننه‌سی گئتمیشدی آیری کیشی‌یه. گوءل‌موراد‌گیلده قالاردی. نورالدین اولاندا عاباسقولو دلی‌کیمی حیطده اوینویوردو. تامارا پنجره‌دن باخیردی گوءلوردو.
عاباسقولو سیاواندا دباغخانادا ایشلردی. پیشه‌وری زمانی شهنازین آخیرینده یئکه بیر گؤن کرخاناسی وورموشدولار محله‌لر‌ده بالا دباغخانالار ییغیشدیرمیشدی عاباسقولو بئکار قالمیشدی گئتمیشدی کیربیت کرخاناسیندا ایشله‌میشدی. بیر گوءن کرخانادان گلمیشدی باشین دایامیشدی دووارا رخشنده سو گتیرین‌جن گؤزلرین یومموشدو دای آشمامیشدی. هله نورالدین اوچ یاشیندا ایدی. تامارانین باشینا غوصّه‌دن هاوا گلمیشدی.
تامارا یاپیشاردی نورالدین‌ین الیندن گئد‌ردیلر دستمالچی‌لار باغینا. حمزه بیر سَله میوه وئرردی گتیر‌ردیلر. تامارانین اوءش دانا بیله‌زیکی وار ایدی بیر بیر اکرمه شهنازا گؤرسه‌دردی...
ـ بو شاه خیاوانی‌دی. بو مارالان یولودو... بودا اهر یولودو...
کوچه‌ده اوشاقلار دوءشردی تامارانین دالیسیجان...
ـ تامارا قوت... گَل منی توت
تامارا داش آتاردی اوشاقلار قاچاردی.
7
بیر گوءن رخشنده گئتمیشدی بوروق بوروق دربنده نصیر ـ‌گوهرین اَری ـ گؤرموشدو سؤیموشدو ائلچی یوللامیشدی رخشنده یوخ دئمیشدی. نالی قویموشدولار اوتا نئینه‌میشدیلر رخشنده هاوالانمیشدی هَن دئمیشدی. احمدینن حکیمه اولموشدو.
نصیر گلمیشدی عاباسقولو حیطینده قالیردی. بیر گوءن ایسماعیل ـ‌گوهرین اوغلو ـ پیچاغی گؤتورموشدو کی...
ـ گئدیرم رخشنده‌نی اؤلدورم. نصیری بیزدن ائله‌ییبدی.
گوهر آندا وئرمیشدی قویمامیشدی.
رخشنده نورالدینی قویموشدو باشماقچی یانینا. نئچه گوءن گئتمیشدی دای گئتمه‌میشدی کی...
ـ اوردا پیس‌سؤزلر دانیشیرلار.
رخشنده تانیش تاپمیشدی یازدیرمیشدی ارتئشه. یوللامیشدیلار پسوه‌یه.
8
نورالدین ائولندیرمه‌لی اولموشدو. رخشنده چادیراسینی اؤرتموشدو گوءلدسته‌نین بالا قیزی اکرمه ائلچی گئتمیشدی.
گوءلدسته، رخشنده‌نین دایقیزی‌سی ایدی. نئچه ایل قاباق دوءنیاسی‌نی دَییش‌میشدی. ائولری شورچومن‌ده ایدی. اوچ قیزی ایکی اوغلو وار ایدی... طرلان، هاشیم، شهناز، اکرم، مقصود.
اکرم اوندا ننه‌لیقی زیورینن ساواشمیشدی گئتمیشدی تهران‌دا باجیسی طرلان‌گیله. اوردا خیاط‌لیقا گئدیردی.
طرلانین اوشاقی اولمازدی. حیدرعلی ـ طرلانین اری ـ گئجه‌لر بازاردا پارچا توخویاردی گوءنوزلر گلردی ائوده یاتاردی. مولوی‌ده موءستأ‌جیر ایدی‌لر...
سگگیز مئتیر اوتاق ایدی ایکی مئتیر گیلیم، پنجره ایچینده بالاجا بیر پوءله‌ته اوءستونده بیر قابلاما. باغمئشه‌دن تهرانا یولو دوءشن گئدردی اوردا قالاردی. حیطده بیر حوض وار ایدی همی پالتار یوواردیلار همی قاب‌قاشیق همی دستماز آلاردیلار همی ده آفتاهادا سو دولدوراردیلار آپاراردیلار موءستراحا. عیفّت‌خانیم موءستراحین دامینی دا بیر دانا موعتادا ایجار‌ه‌یه وئرمیشدی. طرلان اؤرگشمیشدی باغمئشه‌ده چئشمه‌ده پالتار یوسون عیفّت‌خانیم ساواشاردی‌کی سو پولو چوخ گلر.
هاشیم دا گئجه‌لر گلردی. ارتئشدن قاچمیشدی گلمیشدی لاله‌زاردا باشماق تیکیردی.
زنگ وورموشدولار اکرم گئتمیشدی تبریزه نورالدین گؤرموشدو بَیَنمیشدی. سگگیز آی نیشانلی قالمیشدیلار...
9
نورالدین اوتاناردی شورچومن‌ده حمزه‌گیلین ائوینین قاباغیندان کئچسین گئدردی کلنتر محله‌سیندن گلردی دالی‌کوچه‌ده ائولرینه.
اکرمین جاهازینی خونچادا باشلاریندا آپارمیشدیلار عابّاسقولوگیله. طرلان دا گئتمیشدی. جعفر ـ چیراغعلی‌نین دده‌سی ـ اؤلموشدو شهناز گلنمه‌میشدی. اوندا هله اوءست حاج‌هاشیم حیطینده اوتوراردیلار.
نورالدینی پسوه‌دن وئرمیشدیلر ساققیزا. گئتمیشدی ساققیزدا ائو توتا گله اکرمی آپارا. ایکی هفته چکمیشدی گلینجن.
ساققیزین یولو قورخمالی ایدی. نصیر قویمامیشدی رخشنده گلسین. حکیمه آمما اوتورموشدو اکرمین قوجاغیندا گلمیشدی. نورالدینی یئتیشمه‌میش یوللامیشدیلار ماهابادا مأموریته... جاهازی تؤکموشدو ائوین وسطینه گئتمیشدی اکرم قارانلیقدا هئچ‌زاد تاپمامیشدی یاندیرسین. همسایانین کیشی‌سی شمع گتیرمیشدی. موءستراح آت طبقه‌ده ایدی گئجه‌لر اکرم قورخاردی گئده ائوده دولچا قویموشدو سحر آپاراردی بوشالداردی....
10
اوندا هله سونوگرافی یوخ اویدو. نئچه‌آی کئچمیشدی هله من بیلمیردیم اوغلانام یا قیزام. نئچه دانا کوروموزوم اویدوم قاریشمیشدیم بیربیرینه آللاه بیلیردی نمنه اولاجاغام...
من اولاندا گلمیشدیک تبریزه. جوماخشامی ایدی. بایرامین ایکینجی آیی. 1354. ناهاردان سونرا ساعات اوءچ یاریم...
خانیم دؤکتور بندیمی کسدی یاپیشدی ایاقلاریمدان ایکی دانا چالدی کورکیمدن چیغیردیم. قیزلار قورولادیلار پوءکدولر پتویا قویدولار میزین اوءستونه. اکرمین آدینی یازمیشدیلار قولوما ایتمه‌یم. صاباحیسی مقصود گلدی تاکسی‌نان آپاردی عابّاسقولوگیله. رخشنده دربندین باشیندا گؤزلویوردو. تهران‌دان طرلان گلمیشدی. زیناقولونون بؤیوک‌دده‌سینین آدی غضنفر ایدی منیم ده آدیمی قویدولار غضنفر.
عابّاسقولوگیلده قارنیم سانجیلانمیشدی رخشنده بیر قاشیق ساری‌یاغ وئرمیشدی سسیم باتمیشدی. اکرم اوتورموشدو باشیم‌اوءسته آغلیردی. رخشنده گئتمیشدی صفوره‌نی گتیرمیشدی آنلیما ضاماد قویموشدو. حمزه‌گیلده گؤبه‌ییم دوءشموشدو شهنازینان طرلان آپارمیشدیلار چارراه ـ عبّاسی‌دا حاج‌ایمام‌وئردی حامامیندا یوووندورموشدولار آپارمیشدیلار راستاکوچه‌ده کسدیرمیشدیلر. ایکی‌هفته‌لیق ایدیم نورالدین گلمیشدی آپارمیشدی ساققیزا.
11
ساققیزدا اکرم منی قویاردی چیغیراچیغیرا گئدردی حیطده اَسکی‌لریمی یوواردی من ده حیرصیمدن سوءت اممزیدیم. گئتمیشدیلر قورو سوءت آلمیشدیلار. اکرم توخونما توخویاردی یوءن چیرپاردی یورقان تؤشک توتاردی. بیر یول توخونما میلی‌نن قولاغینی قورتدویوردو وورموشدوم میل گیرمیشدی قولاغینین پرده‌سی ییرتیلمیشدی. بیر عکسیم وار هله بیر یاشیم اولمویوب حمزه لبه‌دارینی قویوب باشیما...
دستمالچی باغینی ساتمیشدیلار حمزه بیر کناره آلمیشدی گلمیشدی ساققیزا. یئل لبه‌دارین آپارمیشدی قاچمیشدی توتسون شوفئر دئمیشدی بس قاچیر پول وئرمه‌سین قووالامیشدی.
ساققیزدان گئتمیشدیق مریوانا. ائویمیزین قاباغیندا بیر نفت بوشکاسی وار ایدی دئمیشدیم بس سودو ایشمیشدیم. بیر یخچل آلمیشدیق دوققوز یوءز توءمنه. بیر تخته کومودلی تیلویزیون. بیر قره آیوا ضبط. بو ضبط‌دن شهنازگیلین ده وار ایدی. چیراغعلی ـ شهنازین اری ـ ارتئشی ایدی وئرمیشدیلر سنندجه. تبریزدن گئدردیق گئجه سنندج‌ده قالاردیق سحر مینردیق ساققیز ماشینلارینا. عاباس چاهاروم اوخویوردو نازلی دوّم یحیا دا اوّل.
مریوان‌دان گئتدیق مرنده زری‌خانیم‌گیله. کوچه‌میز اوءز اشاغی ایدی ایکی دانا بالا قیز گلردی دالیدان سه‌چرخه‌می ایته‌لردی قاچاردی. اکرم دئمیشدی آللاه قولاغیما ایپ باغلا‌ییب گؤیدن سالیب دوءشموشم زری‌خانیم‌گیله من ده اینانمیشدیم. بیز حیطین بوباشیندا اوتوراریق زری‌خانیم‌گیل اوباشیندا. اکرم دئیردی آلمانین پوءلوشویون یئره آتسان زری‌خانیم ساواشار. ناهارچاغی دا قویمازدی کوچه‌یه چیخام...
ـ جوءیوت گلر توتار آپارار باشی‌وی کسر قانی‌وی ساتار.
بیر یول اکرم تیلویزیوندا قورخمالی فیلیمه باخیردی من ده آستانادا اوینویوردوم دمپایانین ایچینده بیر دانا سوءسری گؤرموشدوم سسله‌میشدیم...
ـ مامان بو کیمدی؟
اکرمین باغری چاتدامیشدی.
12
نورالدینی یوللامیشدیلار تبریزه. خیاواندان توپ ـ توءفنگ سسی گلیردی من قورخوردوم. اکرمین الینی قویموشدوم اوره‌ییمه چوبالاماسین. کوچه‌ده مرگ‌بر‌شاه دئییردیلر من دئییردیم بس مرجیمه‌شاه دئییرلر. مش‌کریم ـ زری‌خانیمین اری ـ شاهچی ایدی. اکرم قورخوردو تؤکولسونلر ائوه. نورالدین گلنده سربازلار خیاواندا نفربرلرین دالیسیندا توءفنگلری‌نین لوءله‌سینه گوءل قویموشدولار. زری‌خانیم‌گیل‌دن گئتدیق پادیگانا. دؤرت‌طبقه قیرمیزی‌کرپیش ساختیمانلار ایدی.
نورالدین بیر آبی پئیکان آلمیشدی هاواق ساتدیق نه باشینا گلدی یادیما گلمیر. من دالی صندلده اوتورموشدوم. پادیگانین یولو یادیمدا. یاغیش یاغیردی. نورالدین ووردو شؤشه‌سیلن‌لر ایشلدی.
منی یازدیرمیشدیلار مرندده کودکیستانا سئرویسی وار ایدی. بیرگوءن گئتدیم صاباحیسی‌ندان نئینه‌دیلر گئتمه‌دیم. تخته پنجره‌لری وار ایدی آبی رهله‌میشدیلر. کیلاسین وسطینده میجسمه‌تکین صندلده اوتورموشدوم ال‌ایاغیم بوءم‌بوز اویدو قولاقلاریم جینگیلدیردی. هله گؤزومه تار گلیر صحنه‌لری.
اکرم، طرلانین اوشاق اولماسینا، حضرت‌روقیه نذیری دئمیشدی تبریزدن هامی گلمیشدی. آهو ـ اکرمین خالاسی ـ یئکه قازاندا ساختیمانین دالیسیندا شاشیله پیشیریردی. اکرمینن گئتمیشدیق مرندین اوءست‌اؤرتولو بازاریندان قوجا بیر کیشی‌دن کیریش آلمیشدیق عاباس منه بردووان دوءزلدیردی.
بیر آغ چرخیم وار ایدی هئچ‌کسه وئرمزدیم. نم‌هاواق نازلینن یحیا مینمیشدیلر. اوزاقدان گؤردوم نه‌قدر قاچدیم توتانمادیم. شهنازین تازا بیر اوشاقی اولموشدو آدی سالار ایدی. قیشقیردیم من ده گئدیرم سیزین اوشاقیزی وورام. نم‌هاواق ساخلادیلار قاچدیلار دالیمجان.
اوشاقلار چیخمیشدیلار قوملارین اوءستونه قیشقیریردیلار...
ـ هاوا سویوق‌دی... صدام تویوق‌دی.
نورالدین سردشت‌ده ایدی. اصغر آقا بانه‌ده. گئجه‌لر گئدیردیق بطول‌خانیم‌گیلده یاتیردیق. بطول‌خانیم اصغر آقانین ارتئشی خنجرین گئجه‌لر قویاردی بالیشینین آلتینا. داوود نئچه دانا تخته‌نی بیربیرینه میخلامیشدی موءسلسل دوءزلتمیشدی چای‌قاشیغینی کئشینن باغلامیشدی فیرلادیردی اؤتوروردو دَ‌ییردی تخته‌یه رگبار سسی وئریردی.
نورالدین جیپهه‌دن منه ارتئشی ماشین گتیرمیشدی دالیسیندا آلتی‌دانا آغ‌سرباز اوتورموشدو. سربازلار تاخیلیردی چیخیردی. اصغرآقا داوودا قره تانک گتیرمیشدی اؤزونو چیرپیردی اویان‌بویانا. شیوایا‌دا ایکی دانا یاپیشیقلی قولچاق. بی‌غم اوتورموشدولار پیانو چالیردیلار.
گئجه‌لر خاموشی ایدی. پرده‌لری دووارا میخلامیشدیق ایشیق ائشیکه چیخماسین. احمد گلدی بیزی آپاردی تبریزه عاباسقولو حیطینه...
13
بیر قوجا اپیریمیش آرواد اوتورموشدو حیطده حوضون قیراغیندا فرش قئیچی‌سینن دیرناقلارین توتوردو. اکرم گئتدی یاخینا سلام وئردی...
ـ مامان بو کیمدی؟
ـ تامارا دی.
آت طبقه، قارانلیق بیر آشپازخانا ایدی. ایکی‌قاپیلی آردل اوجاق ـ قاز وار ایدی. قاباغیندا بیر بوتان کپسول، بیر بئشلیق روغن ـ نباتی قوطوسو، اوءستونده قوش عکسی وار ایدی. دوواردان نئچه دانا توربا آسلانیردی بیرینده ناعنع وار ایدی بیرینده اوءزرلیک بیرینده دوءیو اونو. یئره خرپیشته کاشیلار دوءزموشدولر. گوشه‌ده یئکه قارالمیش قازان، بیر میس خک‌ا‌نداز، قاباغیندا بالا سوءپورگه مرمری وار ایدی.
حکیمه هله مدرسه‌ده ایدی. رخشنده گوءللو دون گئیمیشدی. منی باسدی باغرینا. هله اییی یادیمدادی. اوءچ‌گوشه پیل‌له‌لردن چیخدیق یئتیشدیق بالاجا آستانایا. سقفدن نئچه دانا یئکه توراتان آسلانیردی بیزی گؤردولر گیردیلر دووارین چاتداغینا. ساق الده الچاق خلقه‌لی قاپی وار ایدی...
ـ مامان بورا هارادی؟
ـ صاندیخانادی.
سول الده فیلیپس یخچل وار ایدی. وسطده تخته قاپی ایدی آچیلیردی بالا بیر اوتاغا هئریس فرشی سالمیشدیلار. طاقچادا تیلویزیون یئکه‌لیقدا بیر رادیو وار ایدی نصیرین ایدی. یومولدوم اوءستونه اکرم دالیدان توتدی. اوتاغین پنجره‌سی باخیردی حیطه. اوءش‌دانا تخته نرده‌سی وار ایدی. ساق ال دوواردا بیر قاپی وار ایدی بیر پیل‌له چیخیردی یئتیشیردی سویوق اوتاغا. سویوق اوتاغین دوواریندا بیر کئچل چاتماقاش کیشینین عکسی وار ایدی...
ـ مامان بو کیمدی؟
ـ عابّاسقولودی.
طاقچادا ایکی دانا لاله چیراغ بیردانادا گوءموش سموار وار ایدی. دووارلار سوواق ایدی اوءستونه آغ گچ چکمیشدیلر. طاقچانین گچلری چاتدامیشدی. سقفه یئکه‌یئکه دیرکلر آتمیشدیلار آرالارینا بالابالا تخته‌لر دوءزموشدولر. آتمیشلیق بیر لامپ اوزون سیمینن آسلانیردی سیسقا‌سیسقا یانیردی.
حیطین وسطی حوض ایدی حوضون ایکی الی یئکه کردی. کردیلرین بیرینده قیزیل گوءلدن سوءپورگه‌دن چوغوندوردان بامادوردان اکمیشدیلر بیردانادا توت آغاجی واریدی یئتیشردی تؤکولردی داشلارین اوءستونه من ییغاردیم یئیردیم. او بیری کردیده رخشنده گؤی اکمیشدی ایکی دانادا الچه آغاجی وار ایدی یپراقلاری شیره‌لی قاریشقالی اولاردی نصیر گلردی داوا ووراردی الچه‌لری تورش اویدی من یئینمزدیم دیشلریم قاماشاردی نازلینن یحیا گلنده درردیلر دوز سپردیلر یئیردیلر. بیردانادا اَیری گیلانار آغاجی وار ایدی منه قالمازدی. یئتیشمه‌میش قورتولاردی.
حوضون یانیندا سو قویوسو وار ایدی بیردانادا ایشدن دوءشموش تولومبا. قویونون داشی سینمیشدی ترپشردی من اوءستونده دومبالان‌پیستان اوچاردیم.
موءستراح، حیطین او باشیندا ایدی. قاپیسی اؤز اؤزونه جیریلداردی آچیلاردی. چیراغی آتمیشدی. شیری یوخودو من سسلردیم قورتولدوم اکرم میس آفتاهادا سو گتیرردی. اوجاغی پئرئسپئکتیو ایدی هیچکاکین فیلیملرینه اوخشاردی. سککی‌لری‌نین بیری سینمیشدی آدام آز قالاردی دوءشسون باجادان ایچری‌یه. شئیطان‌تورولار، پیس‌پیسلالار، مئیرانلی‌لار، بؤوه‌لر، قیرخ‌ایاق‌لار ماجال وئرمزدی آدام گورسون هارا نئینیری.
موءستراحین بو الی اکبرآجان دام‌داشی ایدی. اکبرآجان عابّاسقولونون قردش ایدی. اللی آتمیش ایل قاباق آرواد اوشاقینی گؤتورموشدو گئتمیشدی تهرانا. اکرم دئیَردی ایندی پوللو موللو، مودلو پوزلو دولار. دای بیزی سایمازلار. بیر اوغلو رَییس قطاردی. آلبومدا عکسلری وار ایدی. اؤزلری ژیگول میگول خوت‌شالوارلی کیراواتلی، آروادلاری قیزلاری باش‌آچیق ایدی.
تامارانین ائوینین قاباغیندا بیردانا بمبل آلماسی وار ایدی تورشلوقدان یئماق اولمازدی بیردانا دا اوجا آشیق آلماسی، یئتیشمه‌میش قورت دوءشردی. پامپیق کیمین ساری قیرمیزی عطیرلی آلمالاری اولاردی احمد کرواشانینان ووراردی سالاردی یئره. نئچه دانا دا آریق اوزون قلمه. یئل اسَنده یپراقلاری خیشیلداردی. پنجره‌دن باخاردیم آی ایشیقی دوءشردی یپراقلاری ایشیلداردی. رخشنده دئیردی دئنه... قلمه قلمه‌لنمه قلمه‌لنسن قلمه‌لنه‌جاغام... من دئینمزدیم دیلیم دیلیمه دولاشاردی رخشنده گوءلردو قیزیل‌دیشلری گؤرسَنردو.
حیطین دؤره‌سینه بالابالا داشلار دوءزموشدولر. نورالدین آدینی میخ‌چکیش‌ینن داشلارین بیرینین اوءستونده یازمیشدی. بو ال همسایامیز مش‌کریم‌عمی‌گیل ایدی. قوجا باش‌اشاغی بیر کیشی ایدی. قره عراقچین قویاردی. یئرده چورک گؤرسه ایدی گوتورردی اؤپردی قویاردی دووار دیبینه. او ال همسایامیز امیرزاداخانیم‌گیل ایدی. قاپیلاری خدجستان عمقیزی‌گیلین دربندلریندن ایدی. حیطلری بیزیم حیطدن اوجادا ایدی. تیلفونلاری وار ایدی. نورالدین زنگ ووراندا امیرزادا خانیم دوواردان سسلردی گئدردیق دانیشاردیق.
14
خانیم معلیمین انگی اوزون اویدی...
ـ دوءنن نیه گلمه‌میشدین؟
ـ بابام زنگ ووراجاغ ایدی.
ایکی دانا خط‌کشینن چالدی قیچیم‌دان هله ایندی ده یئری اینجی‌ییری. اکرمه دئمدیم. اوتاناردیم اکرم مدرسه‌یه گلنده. هاشیمی مدرسه‌سی، کلنتر ائویندن داشینمیشدی گلمیشدی هله‌لیقدا آراکوچه‌ده قایمقام مدرسه‌سینه.
قوشا قبریستان قالمیشدی مدرسه‌نین آلتیندا. گوءل‌مورادینان گوءل‌احمدین قبیرلری اوردا ایدی چیخارتمیشدیلار یازیقلاری چوروموش وقتی آپارمیشدیلار قوم‌دا شاه‌ابراهیمدا قویلامیشدیلار. طرلان دئیَر...
ـ گوءل‌موراد جومعه غوسلی ائلردی قبیرینی آچدیق هله سققلی چوءرومه‌میشدی.
قایمقام قیز مدرسه‌سی ایدی دالیسی هوءنریستان ایدی یئکه‌یئکه اوغلانلار اوزون خط‌کش‌لر یئکه دفترلرینن گلردیلر. اوّل گوءن اکرمینن گئتدیم صاباحیسی‌ندان اؤزوم گئتدیم. سحرلر هوءنریستاندا صفه دوراردیق کوچه‌دن صف‌ینن گلردیق قایمقاما. قیزلار حیطده کدو کدو این ور کدو آن ور کدو وسط کدو دور کدو اویناردیلار بیزده باخاردیق.
اوّل گوءن بیر خوش‌اخلاق عینکلی آقا گلدی سوروشدو شؤشه‌لر نه‌رنگ‌دی دئدیق ساری. گوءلدو دئدی مدرسه‌ده گرک فارسی‌سینی دئیاق. اکرم ناهارچاغی سوروشدو نمنه اؤرگشدین دئدیم زرد. اوندان قاباق زرد قولاغیما دَ‌یمه‌میشدی. ایکینجی گوءندن بیر خانیم معلیم گلدی هیسلی ایدی من ائله قورخاردیم هرزاد یادیمدان چیخاردی آللاهین او... موش گربه را دنبال می‌کند...یند‌ه دئینمزدیم.
گوءنده میدادسیلنیم ایتَردی اکرم ساواشاردی. کیتابین اوّل صفحه‌سینده او دوءز خطلری خط‌کشیننده چکردیم اولمازدی. اوقدر سیلَردیم کاغاذ جیریلاردی. هرزاد دان چوخ آهو ـ کاهو ـ پارو ـ جارودان خوشوم گلردی. سارا انار داردی باشارمازدیم بیرگوءن گئجه آمما یوخودا دورموشدوم ازبردن اوخوموشدوم.
بوینوم اوزون اویدی اوشاقلار زرافه سسلردی. موءبصوروموز چوبان ایدی هله باشارماز ایدی شولوقلارین آدینی یازسین. یاپیشاردی قولوموزدان سوءرویَردی گتیرردی تخته ـ سیاهین قاباغینا. یاپیشاردیق صندللردن اوشاقلارین کوینکلریندن آپارانماسین. گئدنده او بیری‌سینی گتیرسین قاچاردیق اوتوراردیق یئریمیزده.
دالی ردیفده بیر اوغلان وار ایدی آدی خوشگواره ایدی زیر تنبل ایدی. یاپیشاردی توکلریمدن چکردی خانیم معلیم هئچ‌زاد دئمزدی.
اکرم واکسن‌کارتیمی تاپانمادی دئدی قالیب ساققیزدا مریوان‌دا. خانیم بئهداش نئیندی قولوم اوءسته گئتمدی. اکرم اؤزو اوءشویَن ایدی منه ده بئش‌دس پالتار گئیدیرمیشدی. کؤینکلریم باشیمدان چیرخمیردی اوشاقلار گوءلوردو.
آخشاملار اکرم توءرکو اخبارا باخاردی. جنگی گؤرسدنده دئیَردی...
ـ باخ گؤر باباوی گؤروسن.
احمد تله قورموشدو سیچانلاری توتسون. سیچان صاندیخانادا پاکاتی دلمیشدی اوءش کیلو دوءیونو یئمیشدی.
اکرم اوتورموشدو حیطده حوضون قیراغیندا میس تشت‌ده پالتار یوسون بئلی سپمیشدی دای دورانمامیشدی صفوره ـ همسایانین آروادی ـ گلمیشدی بئلینه کوءپه سالیردی ساعات آخشام بئش ایدی تیلویزیون پینوکیو وئریردی صفوره دانیشدیقجان من تیلویزیونون سسینی اوجالدیردیم. صفوره دئدی آی بالا بو اوشاق نه‌یه بس بئله ائله‌ییر.
اکرم ایکی توءمن پول وئرردی مدرسه‌نین قاباغیندا بوتقادان اون‌بئش قیرانا اهری آلاردیم. هله پوللارین اوءستونده شاه‌ین عکسی واریدی. بوتقاچی کیشی صفوره‌نین اَری ایدی. صفوره گوءنده گلردی جهره‌خانادا تامارانان جهره اَییرردی سودان‌گلن‌سورمه‌لی‌قیز‌لاری اوخویاردی.
اکرمینن ساواشاندا دئیَردی...
ـ بابان گلسه دئیه‌جاغام.
ـ من ده دئیه‌جاغام.
حکیمه چایدان‌دا داغ سو قویاردی کردینین قیراغیندا باشینی یوواردی. ایکی دانا هؤروکو وار ایدی دوءشموشدو بئلینه. قاری کؤرپوسونده فاطیمیه مدرسه‌سینه گئدردی. بیرگوءن منی ده آپارمیشدی. قیزلار ییغیشمیشدی دؤره‌مه هره‌سی بیر سؤز دئییردی گوءلوردو. قئییدنده خط ـ واحد تورموز توتدو سرلند‌یم یئره. حکیمه تاپیشیردی اکرمه هئچ‌زاد دئمه‌یم.
نصیرین ایکی دانا اینکی وار ایدی گوهر سوءتونو ساغاردی نصیر گتیرردی عابّاسقولوگیله. رخشنده لؤح کاسادا قئیندردی تؤکردی بالاجا ایستکانلارا. احمد قندی آتاردی گؤیده فیرلاناردی آغزینی آچاردی دوءشردی آغزینا. رخشنده نئینه‌ردی من سوءت ایشمزدیم. یاپیشاردی بیلکیمدن اکرمه گؤرسه‌دردی...
ـ بیر دری‌دی بیر سوموک.
نصیر احمدی یازدیرمیشدی کیربیت کرخاناسینا. سحر بئشده گئدردی. رخشنده ساعاتی قویموشدو یخچلین اوءستونه منیم الیم یئتیشمه‌سین. قورخاردی خراب اولا احمد یوخویا قالا.
بیرگوءن شهناز گلمیشدی اکرم آبغورا آشی پیشیرمیشدی حیطده نازلینن یحیا کردینی قازمیشدیلار شئه قوردولاری چیخاردیردیلار تؤکوردولر قابلامایا. رخشنده گلدی دئدی نئینیسیز یحیا دئدی کومپوت دوزلدیریق.
15
حیطین دیبینده قارانلیق بیر آمبار وار ایدی. آدامدان سونرا هرزاد تاپیلاردی. احمدین مدرسه کیتابلاری اوردا ایدی. کیتابلارین اوّلینده شاه فرحین عکسی وار ایدی. هله جیرمامیشدیلار. آمبارین دیبینده بیر قاپی وار ایدی قیفیللی ایدی یحیا تپیکینن ووردو آچیلدی...
یئکه بیر حیط ایدی دؤره‌سی بالا بالا اوتاقلار ایدی اوتاقلارین بیرینده یئکه بیر جنگی‌توپ وار ایدی بیر تَیَری چیرخمیشدی دوءشموشدو آزجا او الده یئره.
یحیا توپون ایپینی چکدی توپ آت کیمین کیشنه‌دی باجالاریندان توءستو چیخدی یئر گؤی قاریشدی کروانسارانین قاپیلاری آچیلدی نئچه دانا آتلی گیردی ایچری طؤله‌لردن آت ائششکلر چیخدی... آرا قاریشدی مصصب ایتدی.
بیر سققللی کیشی اوتورموشدو اوتاقلارین قاباغیندا سککیده تیلته یئییردی بوغلاری گیرمیشدی آغزینا. او تای سککیده بیر ایپ بؤرکلو کیشی اوتورموشدو ساز چالیردی اوروسلارین بیری اوینویوردو. یحیا دئدی ایپ بورکلو کیشی آداشین دده‌سی دی. چیراغعلی‌نین دده‌سینه، آداش دئیَردیلر. نازلی دئدی بوردا هله نئچه ایل قاباقدی. یحیا دئدی گیرمیشیق تونئل ـ زمانا. منیم آغزیم ائله آچیق قالمیشدی.
کَت‌لی‌لر بال‌کره‌دن یومورتادان گتیرمیشدیلر کروانسارانین حیطینده ساتماغا. بیر قوجاکیشی هشترخان ساتیردی آلتیسی دؤرت شاهی. یحیا ایکی قیران وئردی قوجاکیشی باخدی باشتاپمادی. نازلی‌نین بیر میدالی وار ایدی اون‌شاهی‌دان ایدی بیری قوپموشدو جیبینده‌ایدی گؤرستدی قوجاکیشی آلدی باخدی کسیری‌نه بیر عاباسی ایکی‌شاهی وئردی.
هشترخانلارینان گلدیق عابّاسقولوگیله رخشنده دئدی آی‌بالا بولار هاردا ایدی یحیا دئدی کروانسارادان آلدیق رخشنده قاققیلدادی اینانمادی دئدی بس همسایانین‌دی گلیبلر. هشترخانلاری اؤتوردوق تویوقلارین یوواسینا گئجه سحره‌جن قورولدادیلار.
نصیر یاتانمامیشدی. صاباح سحر دوردو هشترخانلارین بئشی ائرکک ایدی کردینین قیراغیندا باشلارینی کسدی اوءچونو وئردی رخشنده‌یه ایکیسی‌نی‌ده آپاردی گوهره. بیری دیشی ایدی کسمه‌دی دئدی اَتی بئواق پیشه‌ر. یحیا آدین قویموشدو مِگاپوت. مِگاپوت نصیر گلنده قورخوسوندان قورولدامازدی.
رخشنده‌گیل داشیندی گئتدی بوروق بوروق دربنده. گئجه‌لر یحیانان نازلی گلیردی قورخمویاق. بیرگوءن یحیا توت آغاجی‌نین آلتین قازمیشدی بیردانا سینیخ برنی تاپمیشدی دولو اویدو گوءموش‌پولونان..
نازلی دئدی اوءستون اؤرتاق قالسین روز ـ مبادایا. روز ـ مبادانی رابین‌هوددا سیچاندان اؤرگشمیشدی. جومعه‌لر تبریز شبکه‌سی اوقدر رابین‌هود وئرمیشدی حیفظ اولموشدوق. پدر ـ تاک قارنینن داروغه‌نی سالدی کلیسادان ائشییه... از کلیسای من برو بیرون.
صاباحیسی گوءموش پوللارین بیرینی آپاردیق کروانسارادا وئردیق اوءچ دانا گئچی آلدیق اکرم سوروشدو بولار هاردا ایدی یحیا دئدی کروانسارادان آلدیق اینانمادی دئدی بس شهناز وئریب.
گئچی‌لرین بیری قره ایدی بیری آغ بیریده بوز اویدو یحیا آدین بوزقولاق قویموشدو اورگتمیشدی قاپی دؤوولنده گئدردی قاپینی آغزینن آچاردی. نورالدیندن نامه گلمیشدی بوزقولاق پوستچودان آلمیشدی گتیرمیشدی اکرمه. یازمیشدی تیکاب‌دان وئریبلر سردشته سو یوخدی قاری اریدیرلر دستماز آلیرلار.
16
دستمالچی‌باغی ائوه‌دانلیق اولموشدو اوباشیندا بیر مدرسه دوءزلتمیشدیلر هله دوواری یوخویدو داشیندیق گئتدیق اونرا. سحرلر قورخومدان بیرساعات تئز گئدردیم. اکرم ساعاتی بیر ساعات دالی‌یا چکردی من بیلمزدیم.
بیر گوءن ائله تئز یئتیشمیشدیم کی بیر قارقالار وار ایدی. یاریم ساعات سونرا اوشاقلارین بیری اوزاقدان تاپیلدی بؤرکونو چکمیشدی اوءزونه باجاسیندان باخیردی اللری جیبینده ایدی کیتابلارین کئشینن باغلامیشدی وورموشدو قولتوغونا. بالابالا او بیری‌سی‌لر ده گلدی مدرسه‌نین باباسی زنگی ووردو. هاوا ائله شخته ایدی کی حیطده صفه دورانمادیق گئتدیق سالون‌دا مرگ ـ بر ـ‌آغزیمیزا گلنی دئدیق.
بئواقتا قالانلار حیطده اللری‌نی قویاردیلار قارین آلتینا قیزاراردی بیربیر توتاردیلار ناظیم شیلانکینان ویراردی. گلردیلر کیلاسا خانیم یوسیفی باخاردی ناظیمی قارقیش ائلردی. بیرگوءن ناظیم اوشاقلارین بیرینی ائله ویرمیشدی کی کیلاس‌دا ایکی ساعات عزای ـ عمومی اولدو دای خانیم یوسیفی درس وئرنمدی.
خانیم یوسیفی هئچ‌کسه ساواشمازدی. بیر گوءن مغنه‌سینی چیخالتمیشدی باشی ساری ایدی تؤکولموشدو کورکینه تاپیشیرمیشدی ناظیم گلنده دئیاق. اوشاقلارین بیری پینجین ایاغینی چوخالتمیشدی قیزارمیشدی آز قالیردی پاتداسین باشیندان الوو چیخیردی.
نورالدین جیپهه‌دن منه کامپیوتری ساعات گتیرمیشدی. دَیقه باشی اوشاقلار سوروشوردولار نه‌قدر قالیر زنگ ویرا. چوخو کاسیب اوشاقی ایدی. دؤره‌بر کتلردن تازا گلمیشدیلر. آیلارینان حاماما گئتمزدیلر عجیب‌غریب ایی‌لر وئرردیلر. کؤهنه یاماق‌لی پالتار، جیریق رنگ‌به‌رنگ پیلاستیک چکمه‌لر گئیردیلر. قاردا جورابلاری جیم‌جیلاق اولاردی. پوللاری اولمازدی خط ـ واحیده مینسینلر پیادا گلردیلر.
نه‌قدر اکرم پنیر چورک وئرسه‌ایدی آپارمازدیم هله قالسین میوه. اوتاناردیم. ائله باخاردیلار کی...
ـ یولداش منه ده وئردا...
قالاردیم هانچیسینا وئریم. یادیما دوءشنده هله ده وارلیغیمدان اوتانیرام.
نورالدین عکس یوللامیشدی سنگرلرینده اوتورموشدو سربازلارینان تاوادا چورکینن چرخکرده یئرآلما یئییردی. خومپاره دوءشموشدو سنگرلرینه پاتدامامیشدی نذیر دئمیشدی قره گئچی‌نی کسدیق همسایالارا پایلادیق.
17
نئچه هفته ایدی گئتمیشدیق حمزه‌گیلده قالیردیق. زیور ـ حمزه‌نین سونکو آروادی ـ گئتمیشدی ایصفاهاندا قیزی‌گیله، مقصود دا نارینجی بیر ماک تیرئلی آلمیشدی بندرعاباسا یوءک آپارمیشدی.
حمزه دستمالچی باغینا باخاردی. گؤی‌گؤز بیر کیشی ایدی. قلبی نوخوش ایدی. تختی ائوین گوشه‌سینده ایدی. موءستراحا گئدنده من قاچاردیم تختینده یاتاردیم زیور ساواشاردی. بو اوتاق قدیم میطباخ ایدی ایکی‌تایلی قاپیسی وار ایدی آچیلاردی تنبی‌یه...
گوءلدسته نوخوشلویاندا حمزه تنبینی ساتمیشدی سون‌سوز بیر ار آروادا. بیر گوءن شهناز گلمیشدی ناهارا اکرم دولما دولدورموشدو نم‌هاواق یحیا ایکی‌تایلی قاپینی ایتَلَدی آچیلدی بیزده دالیسیجان...
مهربان بیر قادین اوتورموشدو تنبی‌ده جَهره اَییریردی دوردو ایشکابدان نوخود کیشمیش گتیردی هره‌میزه بیر اوغوج وئردی. تنبی او الدن آچیلیردی بالا بیر دهلیزه...
بو دهلیزده گوءلدسته شورچومن اوشاقلارینا قورآن درسی وئرردی. رخشنده دئیَر کی...
ـ او زامان باغمئشه‌ده اوءش‌دانا قیز مدرسه‌یه گئتمیشدی بیری ده گوءلدسته ایدی.
آهو ـ گوءلدسته‌نین بالا باجیسی ـ دئیَرکی...
ـ گوءلدسته مدرسه‌یه گئدنده ابیلقاسیم دوءشموشدو دالیسیجان گوءلدسته آخشام ائوده دئمیشدی دای من صاباحدان مدرسه‌یه گئتمیر‌م نه‌قدر اسدواله سوروشموشدو نه‌یه، دئمه‌میشدی.
طرلان ـ گوءلدسته‌نین یئکه قیزی ـ دئیَرکی...
ـ گوءلدسته مدرسه‌یه گئدنده الجک‌ایاقلیق گئیردی نامحرم گؤرمه‌سین. اکرم دئیَرکی...
ـ گوءلدسته دوءیو دملی‌ینده عطیری شورچومنون آغزیناجان گئدردی.
شهناز دئیَرکی...
ـ گوءلدسته چور‌کون آرا گوءلون وئرردی من یئیردیم.
دهلیزین بالا بیر قاپیسی وار ایدی آچیلیردی دالی‌حیطه...
حیطین وسطی یئکه بیر جولا ایدی زیل تؤکموشدولر. حیطین او باشی دام‌داش ایدی. بیر قوجاکیشی اوتورموشدو پنجره‌نین قیراغیندا چوبوق چکیردی. آنلی‌قیریش سققلی آغارمیشدی. آغ‌باش بیر قادین ایچری‌ده اوتورموشدو لپه آریدیردی. قره‌شین بیر اوغلان دا سوءتو تؤکوردو ماشینا فیرلادیردی بیر نوغداندان سوءت بیر نوغداندان خاما گلیردی.
آغ‌باش‌قادین بیر یول گلمیشدی حمزه‌گیله اکرم ایاق دیرناقلارینی توتسون...
ـ مامان بو کیمدی؟
ـ آی‌پارا دی.
چوپوق‌چکن قوجاکیشی‌نین عکسینی، حمزه‌گیلده دووارا وورموشدولار. قوجاغوندا بیر قره‌شین اوشاق وار ایدی...
ـ مامان بو کیمدی؟
ـ گوءل‌احمد دی.
ـ اوشاق کیمدی؟
ـ ایبرامقولو دو.
18
گوءل‌احمد، حمزه‌نین دده‌سی ایدی. حمزه‌نین ننه‌سینین آدی حلمه ایدی. ائلات ایدی. جورابلارینو چکردی دیزلرینه گئدردی طؤله‌ده جامیشلاری ساغاردی.
گوءل‌احمد گئتمیشدی سیاواندا آشیق‌اصغرین ننهسینی صیغه ائله‌میشدی حلمه ائشیتمیشدی دیغلامیشدی اؤلموشدو گوءل‌احمد گئتمیشدی ونیاردان آی‌پارانی آلمیشدی. آی پارا، ایبرامقولونون عمّه‌سی ایدی. الینی آغدان‌قره‌یه وورمازدی گوءل‌احمد چوخلو حورمتینی ساخلاردی.
گوءل‌احمد مالا باخاردی. اینکچی ایدی. یئکه‌یئکه جامیشلاری وار ایدی. سوءتلرین قئیماقلارین یوغورتلارین پنیرلرین کره‌لرین ساتاردی. داملاریندا یاپبا یاپاردیلار. یاپبالاری تندیرده یاندیراردیلار چؤرک پیشیر‌ردیلر. همسایالار گلردی تندیرده بیت‌بیره‌لرینی سیلکردی.
19
گوءل‌احمد ایسکندرین اوغلو اویدو. ایسکندر کیمین اوغلو اویدو هاردان گلمیشدی من بیلمیرم. اکرم ده بیلمیر. آهودان دا سوروشدوم بیلمدی. ایسکندرین ائوی باغمئشه‌ده آراکوچه‌ده ایدی. سیاوانا یئتیشمه‌میش اوءست الده. ایکی اوغلو وار ایدی... گوءل‌مورادو گوءل‌احمد.
گوءل‌موراد اون‌بئش یاش گوءل‌احمد‌دن بؤیوک اویدو. اؤگئی‌چیلیقلاری وار ایدی. دده‌‌بیر ننه‌آیریدیلر. گوءل‌احمد قاپلارینا بیر یئکه ایت باغلامیشدی هئچ‌کس یاخینا گئدنمزدی. ایسکندردن سونرا حیطی ساتمیشدیلار. گوءل‌موراد گئتمیشدی کلنتر محله‌سینده ائو توتموشدو. گوءل‌احمد‌ده گلمیشدی بو ائوی آلمیشدی.
گوءل‌موراد باغا باخاردی. الچاق حنا سققللی بیر کیشی ایدی. ایکی اوغلو بیر قیزی وار ایدی... عبدواله، اسدواله، فرخونده.
فرخونده، رخشنده‌نین ننه‌سی ایدی. اسدواله‌دا گوءلدسته‌نین دده‌سی ایدی. بیرگوءن حیطده اوینوریودوم صفوره کوچه قاپیسینی آز قالدی یئریندن چیخالدا کی... بابان گلیب. دئدیم بس نورالدین‌دی آچدیم گؤردوم بیر قوجا لبه‌دار‌لی کیشی‌دی اللری تیرتیر اسیری...
عبدواله ایدی. هوشونو آزمیشدی نم‌هاردان گلمیشدی بیزی تاپمیشدی. زوراکی یولا سالدیق گئتدی.
20
ائو دول‌بوشال ایدی. تَرَک چالیردیلار بوشقابدا دوءزوردولر پنجره ایچینه. جومعه‌آخشاملاری شامادا قالیردیلار. نازلی دئدی حمزه‌نی هواپیمانان آپاریبلار آمریکایا من ده ایناندیم. زیورین سهمینی وئردیلر گئتدی. هاشیم گلدی اوءست طبقه‌نین دووارلارین گؤتدولر کاغذ ـ دیواری ائله‌دیلر. حمزه‌نین تختینی قویدولار حیطده مؤولرین آلتینا. نئچه‌واق سونرا مقصود ائولندی بیزده گلدیق شهناز‌گیله...
چیراغعلی ـ شهنازین اری ـ ، ضید ـ اینقیلاب ایدی مچیدین سسی گلنده یئرگؤیه یامان دئیَردی. گوشی تاخاردی اذانین سسینی ائشیتمه‌سین.
عاباس دای مدرسه‌یه گئتمیردی...
ـ قوران درسی وئرنده باشیم آغری‌ییر. من بو کیتابلاردان چوخ بیلیرم.
توکاندا ایشلردی. پارچا گلردی اوءتولردیلر. دمیر قره تابلودا فینیش ـ بوخار یازمیشدیلار.
نازلی دخترعموی‌من‌راشل رومانین اوخویوردو. یحیا حیط‌خلوتده بالیقلارینا ویتامین تؤکوردو. سریه سماور میزینین یانیندا آغ درینین اوءستونده قیرمیزی گوءللی بالینجا دایانمیشدی خورولدوردو. شهناز سالاری سالمیشدی قیچی اوءسته یئکه مئژمئییده نوخود آریدیردی. من اوءزوقویلو دوءشموشدوم دفتریمین اوءستونه نارین‌نارین خطلریمی یازیردیم. اکرمین گؤزلری نیگران ایدی. نئچه آی ایدی نورالدیندن نامه گلمه‌میشدی.
بیرگوءن مدرسه‌ده اوشاقلارین بیرینن ساواشدیم دئدی باباوی اسیر توتوبلار قاچدی من ده باشلادیم ظوءلوم‌ظوءلوم آغلادیم. موءدور گلدی باشیم‌اوءسته بیلدی اوغلانی چاغیردی دویونجان ووردو. اکرمه هئچ‌زاد دئمدیم.
نئچه هفته سونرا مچید‌دن بیر نفر گلمیشدی دئمیشدی نورالدین مفقود اولوب. شهنازین رنگی آغ‌آپ‌باغ اولموشدو. منه بیلیندیرمه‌دیلر. من ده دئمه‌دیم بیلیرم. خانیم یوسیفی گئتمیشدی عابّاسقولوگیله حمزه‌گیله تاپانمامیشدی گلمیشدی شهناز‌گیله. من قاچدیم گیزلندیم. اکرم نئچه‌آی دانیشمادی ائله میجسمه‌کیمین باخیردی. تصویری وار ایدی سسی یوخ اویدو. عاباس آپارمیشدی رازی‌یه بیر‌نایلون اعصاب داواسی وئرمیشدیلر. نوخوشلارین بیری عاباسا دئمیشدی سن ده دلی‌سن؟ عاباس دا دئمیشدی هن.
گئجه‌لر اکرم گئدردی اوتوراردی دام یولودا آغلاردی. دام‌یولونون آلتی سریه‌نین خوماسی ایدی. هرزادی اوردا گیزله‌دردی. اوردا اؤلماغینا قت‌چای قویموشدو. سریه ناماز قیلاندا عاباس مؤهورونو گوتورردی قاچاردی. زیغ‌دان تسبئحی وار ایدی قیریلمیشدی جنمازی آچاندا تؤکولردی.
عاباس چایی ایچردی ایستکانی تونازلاردی ائوین وسطینه سریه ساواشاردی. سریه‌نین پیلاسیتک میلچک اؤلدور‌نی وار ایدی دسته‌سی‌نن کورکینی قاشییردی. عاباس باپیشاردی سریه‌نین توشکیندن سوءرویردی ائوین بو باشینا. یحیا چیراغعلی‌نین فندک‌ینین قازینی چوخالتمیشدی چیراغعلی سیگار یاندیراندا بوغلاری یانمیشدی یحیا قاچیب زئرزمیده گیزلنمیشدی. غولامحسن زئرزمیده منگنه ووراردی.
جومعه‌لر گئدردیق عینالی مچیدینه، سؤیوتلوغا، دنده. بهلولا. دند اوزاقدان فوجی‌یامایا اوخشاردی. هاشیم کهیک‌اوتو درَردی اوت‌دا چای قویاردی ایچردیق. پیلدسته اویناردیق. چیخاردیق داشلارین اوءستونه یحیا عکس‌میزی سالاردی.
هاشیمین ائوی توکانی کوچه‌نین او تاییندا ایدی. گوءنده هشتاد جوءت باشماق تیکردی. آخشاملار جمالی یوللاردی گئدردی طاق‌یانی‌ندان قنّادی شیرنیسی آلاردی. دام‌یوللاری‌نین دوققوز دانا پیل‌له‌سی وار ایدی جمال باش پیل‌له‌دن آپبیلاردی میترا یئتدینجی پیل‌له‌دن من ده قورخا قورخا اوچونجو پیل‌له‌دن. آشپازخانالاری زئرزمیده ایدی. ائوی چوووره‌ردیق باشیمیزا فیریشته هئچ‌زاد دئمزدی. شهریارین بیر حیدربابا کیتابی وار ایدی من میلچکلری قویاردیم وسطینه پوءکردیم اؤلردیلر. جمال پنکه‌نی پوءفلردی هواپیما سسی چیخاردی.
21
تامارا هاواق اؤلدو عابّاسقولو حیطینی هاواق ساتدیق یادیما گلمیر. ائله‌بیل هامیسی یوخو اویدو. مِگاپوت قالدی او یوخودا. بوزقولاق دا. مقصودون بیر اوغلو اولموشدو آدینی قویموشدولار مجید. دالی حیطی هاواق ساتدیلار گوءل‌احمد هاواق اؤلدو بیلمیرم. داریخاندا گئدردیم رخشنده‌گیله...
احمد حیطدن بامادور درردی دوز سپردی وئرردی من یئیردیم. نصیر اینکلری ساتمیشدی طؤله‌نی آشپازخانا ائله‌میشدیلر. بیر دانادا بالاجا حامام چیخالتمیشدیلار سککیده یئکه بیر آغ ارج گرمکون قویموشدولار.
موءستراح ایکی پیل‌له حیطدن اوجادا ایدی آفتاهانان سو تؤکنده آزجا سونرا سووون شیریلتیسی گلردی گئدردی تؤکولردی قویویا. قویو دولاندا نصیر دولچاینان بوشالداردی کردیلره میلچکلر ییغیشاردی لاپ موءستند اولاردی.
بیر گوءن قاچدیم موءستراحا قاپینی آچدیم گؤردوم گوهر ـ رخشنده‌نین گوءنوسو ـ اوتوروبدو. باشینا حنا قویموشدو گؤلدو کئفیمی سوروشدو قاپینی چیپدیم قاچدیم نئچه‌گوءن گیزلَنَردیم گؤرمه‌سین. رخشنده‌گیل گوهره آرواد دئیَردیلر. آرواد اشاغیدا اوتوراردی رخشنده‌گیل اوءسته. حکیمه‌نن اسم ـ شوهرت اویناردیم. بیرگوءن صاندیخانادان بیردانا حافیظ دیوانی تاپدیم نورالدین آدینی قیرمیزی میدادینان اوءستونده یازمیشدی حکیمه‌یه گؤرستدیم گئتدی او بیری اوتاقدا آغلادی.
رخشنده آبغورا شؤشه‌لرین دوءزموشدو پنجره ایچینه گوءن وورسون قیزارسین. نصیر چای قیراغیندا باغ آلمیشدی سَله‌ده گیلانار گتیرردی رخشنده ائیواندا یئکه میس تشت‌ده لاواشا قویاردی.
احمدین ایرمی‌سگگیز قره چرخی وار ایدی من ایاغیمی آلتدان سالاردیم سوءرردوم. چرخی ساتدی قیرمیزی بیر سوزوکو هشتاد آلمیشدی گوءنده فیته‌نن سیلردی. سیناما بیلیطی اوچ توءمن ایدی. تبریزین آلتی دانا سیناماسی وار ایدی هامیسی دا شهنازدا ایدی. آراکوچه‌ده مینردیق یوءز اون دوققوز خططینه بازار آغزیندا دوءشردیق پیادا شیخ‌صفیدن گئدردیق شهنازا. احمد چیپس‌دن پیستیق‌دان آلاردی یئیردیق. بیرگوءن هئچ‌زاد تاپمادیق گئتدیق مخملبافین دستفروش فیلیمینه. احمد چیپس‌ین نایلونونو آرادان یاپیشاردی من قارانلیقدا دئیَردیم بس قورتولوبدو. پینق‌پونقادا گئدردیق. احمد کرخانالاریندا اوّل اولموشدو من ده هله والیبال‌کیمی اوینویاردیم.
اکرم ایکی ایل قره گئیدی. بوغ سققلی چیخمیشدی قاشلاری دو ـ بانده اولموشدو. سحردن آخشاماجان توءرکو فارسینی قاتاردی اوخویاردی.... تو بستی بار سفر آیریلدین من‌دن... اوخوماقلاردا نورالدینه قره دئیردی مثلاً من بیلمه‌یم... هاممی قویوب گئدندی قره منه قالاندی... نازلی نه‌قدر سوروشاردی ناوارلاری هارا قویوب دئمزدی...
ـ هامیسینی عابّاسقولوگیلده آپاردیم تؤکدوم حوضون قیراغینداکی قویویا.
22
من سوّم اوخویوردوم. گلمیشدیک دستمالچی حیطینه. گئجه‌لر یحیا گلردی قورخمویاق. چارشنبه‌لر فیلم سینمایی وئرردی نازلی دا گلردی. اؤز تیلویزیون‌لاری برفک‌لی گؤرسه‌دردی. نازلینن گئتمیشدیک زئرزمیده ناوارلاری تاپمیشدیق... می... زده شب... چو ز می... کده باز آیم. ناوارلارین بیرینده نورالدین ایران ایران رگبار مسلسل‌هانی اوخوموشدو سربازلار دا الله‌الله‌‌لارین دئمیشدی... اکرم نم‌نئینه‌دی.
حیطده ایکی دانا کردی وار ایدی بیرینده شلو آغاجی وار ایدی بیرینده صورتی روز. روز کردیسینه اکرم سوزوینان رئیحان اکمیشدی شلو کردیسینه ده جعفری‌دن شاهی‌دان توپ‌دان مرزه‌دن. ایکی‌دانا دا دووار دیبینده بالا کردی وار ایدی یحیا گوءل‌صاباح توخومو گتیرمیشدی اکمیشدیک.
آشپازخانانین ایکی‌دانا بالا پنجره‌سی واریدی باخیردی شیش‌متری کوچه‌میزه. یحیا پنجره‌دن باخاندا اکرم ساواشاردی‌کی توءکلرین اوزون‌دو همسایالار دئیَر بس منم. شلوآغاجی اوقدر گتیرمیشدی کی اکرمینن بیر دولچا آپاردیق رخشنده‌گیله بیر دولچا شهناز‌گیله بیر دولچا دا مقصود‌گیله. مقصود تازا چؤل‌دن یئتیش‌میشدی هله اوءستوباشی قره ایدی. اکرم حمزه‌نین یئرینی گؤردو آغلادی.
اکرم گئدیردی نهضته. سوّم چاهاروم اوخویوردو. اینشالاریمیزی وئرردیق نازلی یازاردی...
به نظر من این جنگ باید ادامه پیدا کند چون این جنگ را ما شروع نکردیم...
نازلی دیرناقلارینا لاک ووراردی. اکرم آشپازخانادا یئرآلما قیزارداردی. یحیا آیین‌نامه ازبرلردی من سوروشاردیم. بالا بیر کیتاب ایدی. بوق‌زدن‌ممنوع تابلوسونو کیتابدان کسمیشدی آپارمیشدی ائولرینده وورموشدو موءستراحین قاپی‌سی‌نا. عاباس چیراغعلی‌دن گیزلین سرباز گئتمیشدی دوءشموشدو اهوازا. نامه‌ده یازمیشدی نیگران قالمایین میندار اسکی اوت توتماز. شهنازین قندی اوءش‌یوز اولموشدو دؤکتور گیلیبنکلامید یازمیشدی.
23
بومب دوءشموشدو چیراغعلی‌گیلین شؤشه‌لری سینمیشدی. آهو آخشام گلمیشدی کی...
رادیو دئییب شیمیایی سالاجاق. نایلونا سوغان قویون توتون بورنوزا.
چیراغعلی قهوه‌ای بیر وانت‌پیکان آلمیشدی میندیق دالینا گئتدیق پایان‌یولوندا بویاخانایا. غولامحسن‌ین آروادی آبگوشت قویموشدو. سالار تیلته کاساسی‌نی چکمیشدی اؤز قاباغینا. شهناز گوءلوردو کی...
ـ بو اوشاق ائوده آبگوشت دیلینه وورماز.
صاباحیسی بویاخانادان گئتدیق ونیارا. گوءن باتمیشدی یئتیشدیق. کدخودانین اوغلو گلدی فانوسونان آپاردی ائولرینه. چوخلو حؤرمت ائله‌دیلر. یئکه بیر مئژمئیی سوءت یئکه بیر مئژمئیی چای گتیردیلر. دریا دئدی من همی سوءت ایچه‌جاغام همی‌ده چای. من‌ده دوءشدوم اکرمین جانینا کی من ده همی سوءت ایچیرم همی ده چای. صاباحیسی گئتدیق کندین پیری‌نی غارت ائله‌دیق. نم‌نه‌قدر بیله‌زیکدن اوءزوکدن ییغیب گتیرمیشدیق. شهنازین آز قالدی باغری چاتداسین کی...
ـ اونلار نذیردی کت‌لی‌لر بیلسه باشیزی کسر تئز آپارین قویون یئرینه.
داغین باشیندا داشلاری دوءزموشدولر بیربیرینین اوءستونه. وسطینده قره عَلَم وورموشدولار نم‌نه‌قدر گؤی پارچا باغلامیشدیلار میله‌سینه. یحیا اوزوکلرین بیرینی یادیگار ساخلادی هله ده قالیری.
گوءنلر کئچدی. یحیا سرباز گئتمیشدی سویوندو. نازلی اره گئتدی. جنگ قورتولدو. اسیرلر گلدی نورالدین آمما گلمه‌دی. چیراغعلی‌گیل داشیندی گئتدی تهرانا.
ایندی کی بونو یازیرام اوتوز ایل او گوءنلردن کئچیری. اوتوروب یازسام یوءز مین صفحه اولار. الیم گئتمیر یازماغا. میترایا دئییرم خاطیره‌لر ساریمساق تورشوسو کیمی دی. سونکو خاطیره‌لر دای بیله‌مه شیرین گلمیر.
1376ینجی شمسی‌ایلده من تهران‌دا پزشکی اوخویوردوم بیر دانا پیلاک گتیرمیشدیلر ایکی دانا سوءموک. دئمیشدیلر نورالدین‌دی. اکرم زنگ ووردو گئتدیم تبریزه. ملیک‌یئرینده بیر داش قویدوق قویلادیق...
نورالدین دباغ... فرزند عباسقلی... تاریخ تولد 1325... تاریخ شهادت 1361.
اکرمه دئمدیم آمما سیز اؤزگه‌سی دئییلسیز... نورالدین او سوءموکلرده دئییل. نورالدین او مَرمَر داش‌دا دئییل. نورالدین منیم قلبیم‌ده دیر.
